|
Teşhise yönelik yaklaşım
Kedi Deri Bilimi ( Feline Dermatoloji ) ; Sistemli ve kapsamlı bir biçimde sorunu adım adım incelemeyi gerektirir. Problemin detaylı geçmişi ,olası sebepleri araştırıldıktan ve klinik yoklamadan sonra gerekirse teşhise yönelik bir dizi testler yapılır .Aşağıda vereceğimiz liste içerisinden karşılaştırmalı olarak olabilirliği düşük olanların üzeri çizilir. Liste daraltılır ve tanı konur. Geleneksel veteriner tıbbi sağaltım yapılır.
· Dış parazitlerden kaynaklanan deri hastalıkları.
o Akar , pire ve bit (Sokucu sinek ve böcekler ) kaynaklı;
o Pire Isırığı alerjisi
o Sinek ısırığı alerjisi.
o Uyuz
· Deri yüzeyinde görülebilen mantar hastalıkları.
· Deri altında ve iç organlarda gelişebilen mantar hastalıkları.
· Bakteri kaynaklı deri hastalıkları.
· Virüslerin sebep olduğu deri hastalıkları.
· Gıda Alerjisi
· Yetersiz beslenmeye bağlı deri hastalıkları
· Kaşıntılı deri hastalıkları
· Bağışıklık sistemi ile ilgili deri hastalıkları.
· Alerjik deri hastalıkları
· Deri ülserleri
· Deri Tümörleri
· Genetik kökenli deri hastalıkları
· Davranış bozukluğu ile ilişkili deri hastalıkları ( Psikolojik kökenli )
Veteriner hekiminiz size fizyolojik - mevsimsel tüy dökülmesini anlatır.Bunun dışında yukarıda sıraladığımız tüy dökülmesine neden olabilecek hastalıklardan korunma ,hijyen yöntemleri , kedinizin bakımı konusunda gerekli bilgileri verip sizi aydınlatır.Kedinizin deri ile ilgili problemi varsa tedavi eder. Sizin yapacağınız kedinizin tüylerinin bakımını ihmal etmemeniz , hekiminizin önerisi doğrultusunda periyodik muayene ,koruyucu aşı ve ilaç uygulamalarını yaptırmanızdır. Ülkemizde kediler genelde evlerde beslendikleri için dış parazitlere bağlı deri hastalıkları ile daha az sıklıkta karşılaşıyoruz.En sık karşılaştığımız vakalar yetersiz beslenmeye bağlı { Ev yemekleri yada sözüm ona ucuz kalitesiz mama ile beslemeye bağlı( Omega -3 ve Omega - 6 yağ asitleri eksikliği,kalitesiz bitkisel protein kaynakları kullanılarak hazırlanmış mamalar ile dengesiz beslenme ) } Asıl değinmek istediğim konuya geçmeden son bir mesajım var; lütfen satın aldığınız mamanın ürün ve ambalaj kalitesini kontrol edin , AAFCO Standartlarında " tam ve dengeli",ISO Kalite güvenceli olup olmadığına dikkat ediniz.Ayrıca açıkta satılan mamalara da lütfen itibar etmeyin .
Bu genel bilgilerden sonra üzerinde çok durulmayan ülkemizde bu konuda az sayıda yayın bulunan Kedilerde Davranış bozukluğu ile ilişkili ( Psikolojik kökenli )deri hastalıklarından bahsetmek istiyorum.
- Uzun yıllar boyunca kedilerde sadece çift taraflı olarak sırt ve bel bölgesinde görülen ön ve arka bacaklarda görülmeyen yoğun tüy dökülmesi sinirsel yada psikolojik kökenli olarak nitelendirildi ,sınıflandırıldı.(Özellikle Siyam kedileri ve Burma kedilerinde daha sık karşılaşılır.)Yakın zamanlarda ise Veteriner psikolojideki yeni gelişmeler ,kedi davranış bilimcilerin çalışmaları sayesinde kediler biraz daha anlaşılır oldular.Bu ilerlemeler sayesinde kedilerde psikolojik destekleyici yeni ilaçlar geliştirildi , feromonlar bulundu ,davranış tedavileri geliştirildi.Laboratuar tekniklerinin geliştirilmeleri ile birlikte ayırt edici kesin teşhis ve tedavi yöntemleri mümkün hale geldi.
KEDİLERDE DAVRANIŞ BOZUKLUKLARININ GÖRÜLMESİNDE ETKİN OLAN ETMENLER :
-Normal davranışların yerine konan anormal davranışlar.
(Bilinçsizce yapılan savunma mekanizmasının işlemesi ile gelişen kaygıyı bastırmak üzere sergilenen davranışlar / Yansıtma ) Aşırı yalanma , pati ve tırnaklarını dişleme -ısırma, tırmalama gibi normalde hiç yapmadığı davranışları göstermesi ,kötü huy ve alışkanlıklar edinmesi yerine koyma etkinliği olarak kabul edilir.Bütün bu davranışların hazırlayıcı bir evresi vardır ,bu aşamada vücudunun özel bir bölümünü sık sık koklaması tipiktir.İkincil olarak çok kısa süreli ya da bazı kedilerde olduğu gibi oldukça uzun süren aşırı yalanma kendi kendini tırmalama hazırlık aşamasında görülür.Bu yerine koyma etkinlikleri zaman içinde artar,uyum sürecinde bazen durabilir .Ama bir kez başladıktan sonra fark edilmez ise kedinizin içinde bulunduğu duygusal gerilim hızla yükselir.Aşırı yalanmayı Bulemia den
( şeker hastalığına bağlı olarak gıda tüketimindeki artış yada iç parazit varlığı ) gibi ortak belirti gösteren yerine koyma davranışlarını ayırt etmek bir kedi sahibi için oldukça zordur.
-Kedilerde görülen anksiyete. Kedilerde de anksiyete bir hastalık halidir.Yaşadığı çevreye bağlı olarak gelişebilir.
- Yoksunluk Anksiyetesi
Bir kiler veya depoya kapatılan kedilerde ya da alışık olmadığı halde dışarı çıkarılanlarda görülür.Etkilenen kedilerde korku,panik havası hakimdir.Bu olay tekrarlanırsa önce anksiyete sonra fobi ve depresyon gelişir.Her şeye rağmen kaçmayı düşünmez ,evdeki kişilerden birisine karşı aşırı düşkünleşir.
-Mekan Anksiyetesi
Ev ya da mobilya değişikliği veya evdeki kişilerden birisinin ölmesi hatta evde yaşayan diğer kedi-köpek veya kuşun ölmesi bile kediyi etkiler.Tepki olarak sık sık idrar püskürtür.Sahibinin cezalandırması-hırpalaması hiçbir işe yaramaz hatta alışkanlığa dönüştürür.Geri dönebilir bu alışkanlık cezalandırma ile hızla mekan anksiyetisinin gelişmesine sebep olur.
- Kapalı yer Anksiyetesi
Düzenli olarak dışarı çıkma alışkanlığı olan kedilerde görülür.Bu alışanlığına rağmen
dışarı çıkması önlenirse özellikle akşamları hiper aktif bir görüntü sergiler koşturur,mobilyaları tırmalar.Sahipleri tarafından cezalandırılırlarsa tedirginlikleri , tepkileri daha da şiddetlenir sahibini ısırmaya,tırmalamaya kadar gider.
· Stereotypic Davranışlar
Bu tip davranışların hiç bir amacı yoktur.Nedensiz,düzenli,sırası olmayan , olağan dışı hareketler yapar.Kuyruk ısırma ,aşırı yalanma ve tırmalama stereotypic davranışlara örnektir.Sahibi engel olsa bile bir süre sonra ard arda bu davranışları yineleyebilir. Basmakalıp ,birbirinin aynı (karbon kopya ) ,anlamsız davranışlar olarak da tanımlanabilir.
· Saldırganlık
Anksiyete halinde olan kedi kendisini yaralayabilir.Özellikle kuyruğunun ucunu bir avın üzerine atlarcasına atlayarak ısırıp kanatabilir.
Patolojisine girmeden önce sinir fizyolojisine biraz değinmek istiyoruz :
Merkezi sinir sistemi ; bireyin yapısını düzenler ,çevreye uyumunu sağlar.Sürekli bilgi akışını sağlar.Sinir hücrelerinde kimyasal maddelerden elektrik akımı oluşturulur.Bu elektrik akımı biçimindeki uyarılar hücreden hücreye aktarılır . Sinir hücrelerinde sinirsel iletici bir takım kimyasal moleküller vardır.Serotonin,Dopamin ,Adrenalin ,Noradrenalin,GABA ve peptid bileşikler ( Endorfin ) gibi bileşiklere sinirsel sinyalleri iletici ( neuro transsmitter ) deniyor. Bu maddelerin etkileşimleri , azlık yada çoklukları merkezi sinir sisteminin çalışmasını etkiler.
Dopamine hareket sistemini işletir,kasların kasılmasını sağlar,durma işaretini verir (fren).Yani kasların kasılmasını sağladığı gibi gevşemelerini de sağlar.Fazla salgılanması halinde stereotypic ve saldırgan davranışlar görülür.Kalın barsak ishali,aşırı tükrük salgılanması, çekingenlik,sevgi bekleyişi,uyku hali hep dopamin fazlalılığı ile ilgilidir.
Adrenalin ve noradrenalin ise çevreden bilgi alma ,uyanıklığın ayarlayıcılarıdır.Çevre değişikliğinde çarpıntı , sık nefes alma,duygusal işemeler,bu maddelerin varlığından kaynaklanır. Özellikle noradrenalin çok miktarda üretildiğinde erken anksiyetenin başlamasına sebep olur.
Serotonin etkileri ; Hormonal dengenin sağlanması ,derinin acıya ve kaşıntıya karşı duyarlılığının azaltılması ,konsantrasyon,hafıza,öğrenme kapasitesinin artırılması, sosyal davranışlarda hayati bir rol oynaması gibi önemli işlevleri vardır.Düzeyinin düşmesi halinde depresif belirtiler ortaya çıkar.
Peptid bileşikler ;ağrı kesici,anksiyeteyi azaltıcı etkilere sebep olmakla birlikte fazlalıkları halinde dopamin artışına dolayısı ile stereotypic davranışların gelişmesine önder olurlar.
Gamma aminobutyric acid (GABA) Bileşikleri ise yine karmaşık bir yapı ve sistem ile duyumsal ,idrak etme ,karar verme ,hareket etme,durma ile ilgili görevleri vardır. Kaşıntının patofizyolojisinde işe katılan diğer kimyasal ajanlar ise Histamin ,Proteas, Leucotrienes ve P özmaddesidir.
PATOGENEZ
İnsanlarda obsesif kompulsif bozukluklar ve köpeklerde görülen akral dermatitisleri açıklamaya yönelik çok sayıda teori vardır.Kedilerde de görülen psikolojik sorunları bu teorilerle açıklamaya çalışabiliriz.Bu teoriyi gerçeklemek için tedirgin bireylere serotonin verildi .Bireylere verilen serotonin , Adrenalin ve Noradrenalin etkinliğinin azalmasına neden olabilirdi .Bu etkinliğin azalması ile davranış bozuklukları önlenebilir ,canlı kendini uyarlayabilir olumlu davranışlar sergileyebilirdi.Görülen canlının davranışsal bir yanıt olarak aşırı sakinleştiği,pasifize olduğu idi.Yerine koyma davranışları / yansıtmalar (Ör. aşırı yalanma )sadece ve sadece yeni duruma uyum sürecinde ortaya konan hareketlerdir.Serotonin salınımın öncülüğünde görülen derinin yalanması ağrı duyusunun azalmasını sağlayacaktır.Endorfinin aşırı salınımı ise yalanmanın şiddetini artıracak ,kediyi yalanma konusunda tahrik edecektir.
Endorfin,Dopamin ve Serotonin sistemleri arasında tam anlamıyla bir yarış vardır.Fazla salınımlarında denge bozulacak aşırı yalanma , dişleme ve tırmalama kısır döngüsü sürecek ileri aşamada daha da yoğun stereotypic davranışlara götürecektir.
İnsanlarda anksiyete ile aşırı allerjik tepkiler arasında bir bağlantı olduğu ortaya kondu tıpkı köpeklerin saman nezlesinde olduğu gibi(Köpeklerin % 10'unda görülen ve alerjik bir reaksiyon olan saman nezlesine sebep öncelikle ev tozlarındaki akarlardır sonrasında ot ve çimenler ,humuslu toprak ,ağaçlar ve polenler etken olarak gösterilebilir).Buna benzer bir bağlantının kedilerde var olması mümkündür.İnsanlarda ve kedilerde görülen aşırı duyarlı-lığın dışa vurumu davranış bozukluğu şeklinde olabilir.Strese bağlı kızgınlık belirtileri ,aşırı kaşınma dürtüsü tipik belirtilerdir.Uzun süreli bir kaşıntı anksiyite ve davranış bozuklarına bağlı olabilir. Kedilerde ani bel hareketleri ,dişleme,sırt - bel bölgesinde aşırı duyarlılık ve buna bağlı bu bölgenin okşanmasından kaçınma görülebilir.
Klinik özellikler
Dermatolojik belirtiler çoğunlukla davranış bozukluklarının klinik resminden farklı bir formda görülür.Deri ve tüylerin sağlığı davranış bozuklukları ile ilişkilidir.Kedinin vücudunun farklı yerlerini yalaması, kendi kendini ısırması ,tırmalaması bu bağlantıyı ortaya koyar. Bu belirtilerin hepsi birer yansıtmadır.
Deri ve tüylerde olan göstergeler
Kendisinden kaynaklanan tüy dökülmesi
Kedinin kendinden kaynaklanan tüy dökümü sıklıkla davranış kargaşası yaşadığının işaretidir.Tüy örtüsündeki zararın büyüklüğü deri ve kıl folliküllerindeki kayıpla orantılıdır. Tüy örtüsü etkilenen bölgede tamamen kaybolabilir ya da yaygın ve derin olabilir.Etkilenen bölgedeki tüylerin hala yumuşak olduğu görülür.Tüyler uzunluğuna birkaç yerden kırılabilir.
Simetrik tüy dökülmesi: Aşırı taranmak,fırçalanmaktan kaynaklanır.Karın bölgesinde tamamen tüyler dökülebilir yada
yandan kuşatabilir, ve arkada, veya göreli olarak yerelleştirilen, kuyruk sokumuyla ilgili uyluklar ve karın bölgesi etkilenebilir. Kürk, tamamen kayıp olabilir, veya sadece seyrek ve ince bir görünüm alır.Arkaya sağrı bölgesi diyebileceğimiz bölümler ve böğürlerde bu durumdan etkilenir.Sert dil hareketleri ile yalanılan ve / veya uzun süreli yalanan bölgelerde kızarıklar ve yara kabukları ile örtülü aşınmalar görülebilir.
Odaklaşmış tüy dökümü: Kedinin sürekli yaladığı yada emdiği yerlerde vücudun diğer kısımlarından belirgin şekilde ayrılmış ,sınırlı tüysüz odaklar oluşur.Kediler öncelikle kollarının ön tarafını tercih ederler,kuyrukları,kürek kemiklerinin birleşim yeri ve gövdeleri tercih sıralamasında daha sonra gelir.Bazen köpeklerin sinirsel yalama deri yangısı benzeri bir görünüm alabildiği gibi derinin bölgesel olarak rengi koyulaşıp ülserleşme görülebilir.Bu lezyonlar tek bir yerde sınırlı kalmayıp birkaç kısımda oluşabilir.Stereotypic yalanmalarda burun derisi üzerinde ve / veya üst dudağın hemen üst kısmında aşınmalar ,bazen de üçgen şeklinde sıyrılmalar görülebilir.Üst dudak lezyonları tembel ülserler (büyümeyen,gelişmeyen sınırlı ) şeklinde de görülebilir.
Sıyrıklar
Kedilerde sıyrıklar çizikler hatta ısırıklar çoğunlukla kendi kendilerine yapılır ve sahiplerini şoka uğratacak sonuçlar verirler ( deride maddi kayıplı yaralar,ülserleşmeler,kabuk tutmuş yaralar gibi ) .Sıyrıklar yüzde , tırmalamalar boyunda yer alır .Kollarda ısırıklar kuyrukta ise tırmalama ve ısırık izleri görülür.
Tırnak Çiğneme
Kedide davranış bozukluğunun tipik göstergelerinden biriside tırnaklarını çiğnemesine bağlı patilerinin derisinde oluşan işaretlerdir.Tırnakta enfeksiyon gelişmeksizin lezyonlar oluşur. Tırnak çiğneme çoğunlukla kendiliğinden tüy dökümü ile birlikte görülür.
Deri ve tüylerde olmayan belirtiler
Bedenden gelen göstergeler: Kedilerde davranış bozuklukları kendilerini iç organlardan gelen tepkilerle de gösterirler.Dolaşım ve solunum ve sindirim sistemleri etkilenir.Dışa vurumları ; kalp çarpıntısı ,hızlı solunum,salya salgılanmasındaki artış,ishal ,Bulimia ( iştahta artış dolayısı ile daha sık ,daha fazla gıda tüketimi dolayısı ile şişmanlama ) görülebilir.
Davranışsal göstergeler: Anksiyete Aralıklı kaygının bulguları ,duygusal tepkilerde bir artışla tanımlanır.İçsel dürtülerin etkisi ile aşırı yalanmanın süresi ,kuvveti değişir.Dürtüler şiddetlendiğinde kendisini ısırabilir,vücudunun değişik kısımlarını çizebilir,özellikle başını tırmalayabilir.Anksiyete kalıcı hale geldiğin-de çekingenlik iyice belirginleşir.Süresi uzayıp , iyice yerleşip kedinin tüm davranışlarına hakim olduğunda odaklaşmış yada yaygın tüy dökümünün şiddet ve miktarı artacaktır.Vaka sıklıkla bulimia ile birleşecektir.
Anksiyetenin bulguları
Anksiyete tepkiseldir.İç yada dış çevredeki birbirine benzer ve süreklilik gösteren herhangi bir değişikliği izleyen , artan ,yükselişle birlikte marazi bir hal alan ,duygusal karmaşa ile karakterize bir olgudur. Oto-kontrolün kaybolması ve anksiyete haline girme 3 ayrı klinik formda görülebilir.
Paroxysmal anksiyete .
Kısa süreli ataklar ,neurovejatatif sinirsel işaretler baskındır: kalp çarpıntısı ,sık soluma ,tükrük salgısının artışı,ishal,terleme ,anal keselerin dolgunluğu gibi.Ne saldırganlık ne de yerine koyma davranışları görülmez.*( Çn. Normalde kedilerde gözle görülebilir terleme olmaz.Kedilerde az gelişmiş ter bezleri meme başlarının çevresinde ve taban yastıklarında lokalize olmuşlardır )
Nöbetli anksiyete
Olumsuz uyaranların uzun süreli etkilerinde ortaya çıkar.Neurovejatatif işaretler görülür,tüylerin görünümü hareketliliği belirgindir,kızgınlık ve sırt-bel bölgesindeki aşırı duyarlılık açıkça ortaya çıkar.Kavga öncesi sırtını kamburlaştırıp pozisyon aldığı gibi bir hal görülebilir.Bir anlamda kendi kendisi ile kavga halindedir.Kendi kendini yaralayabilir,aşırı yalanma ,tırmalama görülebilir.Sırt derisinde kuyruğa doğru dalgalanmalar izlenebilir.Uykuda sıçramalar gözlemlenebilir.İlerlemiş vakalar kalıcı anksiyeteye götürebilir.
Kalıcı anksiyete
Bariz bir şekilde uyum yeteneği kaybolur.Çekingenlik baskındır.Yerine koyma etkinlikleri özellikle aşırı yalanma ,aşırı yeme eğilimi ve buna bağlı şişmanlama her zaman görülür.
Kedilerde depresyon
Kedilerde bunalım iştahsızlık ve çekingenlikle karakterizedir.Tarafınızdan yada kendisinin tüylerinin bakımı yapılmasına karşın aşırı yalanma ve tırmalama görülebilir.Uzun süreli depresyonda ( sıklıkla belirlenir.) yalanma ve tırmalamanın daha da şiddetlendiği gözlemlenir.
Depresyon tipleri
Bunalım yeni durumlara karşı, uyaranların azalması ile geri dönüşümsüz çekingenlikle karakterize uyum yeteneğinin azalması şeklinde dışa vurulan bir olgudur.Tedavi edilmemiş anksiyete problemlerinin dışında ,en başta görülebilir.Yani anksiyete ile bir ilgisi yoktur.
Akut depresyon Aşırı uyku ,iştahsızlık ve yerine koyma davranışları ile tanımlanan tepkisel durumdur.
Kronik depresyon Yeme bozuklukları,uyku problemleri ,temizlik ,bakım alışkanlıklarında değişimler ve sıra dışı davranışlar ile tanımlanır.
Erişkin kedilerde tepkisel depresyon Birkaç gün süre ile tekrarlanan sert duygusal şokların arkasından görülebilir.Kedi uyuşuk ,iştahsız ,kısa süreli taransa bile vücuduna yapılan en ufak bir dokunuşta bile sanki kirlenmiş gibi çılgınca yalanmaya başlayan bir ruh halindedir.Yerine koyma davranışları sergileyebilir,boyun bölgesinde sıyrıklar görülür.Bu bunalım halinde iştahsızlık uzun sürerse ölümcül olabilir.
Erişkin kedilerde süreğen depresyon Hem akut depresyondan hem de tedavi edilmeyen anksiyeteden gelişebilir.Tedavi amaçlı uzun süreli sentetik progestagen uygulamaları sonrası da görülebilir.Kedi uzun süreli üzüntü ,sıkıntı sonrası tepkisini idrar püskürtmek ,yalanma,
nedensiz miyavlama ve yalanma tarzında gösterir( Değişen temizlik alışkanlıklarına karşın ).
İstem dışı depresyon 10 yaş ve üzerindeki yaşlardaki kedilerde beyin yaşlanması gibi organik nedenlerden kaynaklanabileceği gibi beyin tümörlerine bağlı olarak da gelişebilir.
Tüylerinin bakımına ve temizlenmeye yönelik alışkanlıkları tamamen kaybolmuştur.Uyku problemleri ( gece yürüyüşleri -amaçsız miyavlamalar ) tüm bu bulgular depresyonu işaret eder.Ayrıca yerine koyma davranışları da görülebilir.
Dysthymia
Distemide , Kedi kendi kuyruğunu koparacak kadar şiddetli bir biçimde ısırır.Diyelim bir kez ısırdı ağır bir şekilde yaralandı ,sağaltıldı .Tekrarlama eğilimi aynı şiddette nüks edecektir.
Sık sık görülen bu atak kuyruğun kesilmesine hatta kedinin uyutulmasına kadar gider.
İnsanlarda da yaşama sevincini kaybetme ,hayattan zevk almama şeklinde görülebilen bu olgu kedilerde anti depresanlar ile düzeltilemez.
Ne zaman gelişeceği tahmin edilemeyen ruhsal dalgalanmalar ;stereotypic davranışlar,sosyal çekingenliğin kaybolması,saldırganlık,uyku ve beslenmede davranış bozuklukları yaşayan kedilerde olgu normal ve depresif evreler arasında gidip gelir.Cinselliğin aktif olduğu dönemdeki gibi içsel güçlü dürtülerin etkisi olgunun şiddetini artırabilir.Bu tip olgularda cinsel aktif dönem nadiren ve düzensiz olarak görülür. Kendi kendini yaralama en bariz şekilde kuyrukta görülür.Öyle ki ard arda kuyruk yaralandıkça kesilir ama davranıştan vaz geçmez en sonunda daha fazla acı çekmemesi için uyutulması gerekir.Etkilenen kedilerde
parçalayıcılığın önüne geçilemez,kontrol edilemez saldırgan davranışlar gösterip çok tehlikeli bir noktaya gelebilir.
Teşhis
Hastalığın öyküsü
Kedi sahibinden kendi yorumlarını katmaksızın hastalığın ne zaman başladığı ,nasıl geliştiği öğrenilir.
>Apartman dairesinde mi müstakil bir evde mi ? Yaşıyorlar.
> Evdeki başka hayvanlar var mı varsa sayı ve türleri ?
> Onlar ile ilişkileri
> Sahipleri olan etkileşmeler , ilişkiler
> Yakın zaman da ev yada mobilya değişikliği yapılıp yapılmadığı
>Yakın tarihte evden ayrılan birisi ,uzaklaştırılan bir hayvan,değiştirilen bir obje olup olmadığı.
> Ya da eve son zamanlarda katılan bir birey,hayvan veya obje var mı ?
>Evde yaşanabilecek olağan üstü bir hal var mı ?
> Ani bir gıda değişikliği yapıldı mı ?
> Duygusal davranışlarında bir değişiklik var mı ?
>Aşırı yalanıyor mu,eşyaları , kendisini ya da sahiplerini tırmalıyor mu ?
> Yeme -içme alışkanlıkları nasıl ?
> Son zamanlar da mama -su kabı değiştirildi mi ?
> Dışkı -idrar yaptığında üstünü kapatıyor mu ?
> Bazen kediler gözden uzakta bir yerde yalanıp temizlenirler.Sizin kedinizde de böylesi bir alışkanlığa sahip mi ?
> Daha önce tüy dökümüne yönelik bir tedavi gördü mü ?
> Kullanılan ilaçlar (Kortikosteroid,sakinleştirici,antihistaminik,progestagenler,psikolojik destekleyiciler )
En iyisi tüylü deriden örnek alıp trichogram yapmaktır.Trichogram size traumatik bir problem olup olmadığını söyleyecektir.
Klinik yoklamalar
Deri ve tüy yapısının muayenesi esnasında davranış bozukluğuna dair emareleri taşıyabileceği gibi ;görülecek işaretler çok özel olmadıkça genel bir tüy dökülmesi varsa çok fazla fikir vermeyecektir.Ama muayenede kedinin kendisinden kaynaklanan tüy dökülmesi ,kuyruğunu yaralaması,tırnak çiğneme ,şiddetli kaşıntı,kaşındığında rahatlama varsa teşhise yönelik fikir verebilecektir.
Genel yoklamada eş zamanlı olarak oluşabilecek yerine koyma davranışlarına bağlı organik ve dermatolojik dışa vurumlar görülebilir.Bu durum direkt olabileceği gibi ( ör.kalp çarpıntısı,hızlı soluk alıp verme,ishal ve duygusal işeme ) şişmanlık gibi endirektte olabilir.Hastalığın seyrine dair en değerli bilgi muayene esnasında kedinin tavrından elde edilebilir; keşif amaçlı dokunuşlara verdiği tepki çekingenlik,aşırı uysallık-pusma,saldırganlık-tıslama ,kızgınlık ,iz bırakıcı atipik davranışlar belirleyici olabilir.Bu belirleyicilik ; productive durumlar ( nöbetli anksiyete ve distemi ) ,non -productive durumlar ( kalıcı anksiyete ve depresyon ) her ikisi için ve ayrı ayrı her biri için geçerlidir.
Ayırt edici teşhis
Alerjik ,parazitik,kaşıntılı bütün deri hastalıklarını kapsayacak şekilde yapılır.
Teşhise yönelik yaklaşımda davranış bozukluğuna bağlı deri problemleri ile süreğen kaşıntılı durumlar ve özellikle aşırı duyarlılığa bağlı deri problemleri karıştırılmamalıdır.Çünkü çoğu zaman birleşebilirler , ortak belirti gösterebilirler.
İlave testler
İki farklı amaçla ilave testler yapılır ( Ör.bir trichogram ):
1) Tüy dökümünün traumatic orijinli olup olmadığını göstermek için ,
2) Dış parazitlere ve / veya alerjilere bağlı olup olmadığının ayırt edilebilmesi için.
Davranışlara yönelik teşhis
Akut davranış bozukluklarının teşhisinde , ortaya çıkan az sayıda problem vardır.Diğer taraftan anksiyete teşhisindeki zorluklarda hiç de az değildir ( Çnotu: Klinik ortamında davranışları gözlemleyerek teşhis koymak oldukça zor ) . Teşhisteki diğer bir zorlukta anksiyete yaşayan kedide gerginlik,kronik kaşıntı biraz olsun vurgulanmakla beraber yalanma ,sırt-bel bölgesindeki aşırı duyarlılık zor gözlemlenir.
Kedilerde kalıcı anksiyeteye bağlı davranış değişiklikleri özellikle sakin,munis oluşları sahipleri tarafından iyi karşılanır.Başlangıçta konunun ciddiyetini fark etmezler ,onları rahatsız eden adeta fışkırır tarzda tüy dökülmesidir.Derideki lezyonlar ,tıbbi ve psikiyatrik inceleme birlikte mütalâa edilmeli kesin bir teşhise varmak için bulgular testler il
|
